آمادگی
اشیاء فلزی مانند آتلهای فلزی را در صورت امکان بردارید تا آرتیفکتهای سخت شدگی پرتو رخ ندهد.
وضعیت بیمار روی تخت
تاقباز (Supine)، پا به سمت گانتری (Feet first)، چنانچه فقط یکی از زانوها مد نظر است، اندکی بیمار را به سمت مخالف جابجا نمایید تا زانوی مورد نظر در مرکز گانتری قرار بگیرد. پای مخالف نیز کشیده در کنار پای مورد نظر باشد مگر آن که پروتزهای فلزی در آن باشد که در این صورت بهتر است از زانو و هیپ به سمت شکم و لگن کامل خم شود، گرچه در بیشتر مواقع حفظ این پوزیشن برای بیمار سخت است و ناچارید همچنان کشیده در کنار پای مورد نظر نگهدارید و ماژول MAR (کاهنده آرتیفکتهای فلزی) را روشن کنید.
پوزیشن بیمار برای سیتی اسکن زانو
هنگام تعیین Position and Orientation در برنامه نرم افزاری کنسول نیز گزینه Supine/Feet-first را انتخاب نمایید (مطابق شکل زیر):
تعیین وضعیت و جهت برای سی تی اسکن زانو
محدوده اسکن
لوکلایزر را روی زانوی مورد نظر به گونه ای تنظیم کنید که محدوده اسکن (در محور z) از متادیافیز دیستال فمور تا متادیافیز پروگزیمال تیبیا را در بر گیرد. در صورت وجود پروتزهای فولادی حتما باید ابتدا و انتهای آن در محدوده اسکن شامل شود (در این موارد اگر از dual-energy CT استفاده می کنید، بازسازیهای تک-انرژی (monochromatic) را بکار بندید). در محورهای x و y نیز لوکلایزر را تنظیم کنید به گونه ای که بافت نرم زانو را در بر گیرد.
پوشش محدوده اسکن در سی تی زانو
پارامترهای اسکن و بازسازی:
- میدان دید اسکن (SFOV): برای بزرگسالان بخصوص اگر هر دو زانو مد نظر باشد باید بزرگ انتخاب کنید.
- ولتاژ: ۱۲۰ کیلوولت یا کمتر
- جریان: حداکثر ۱۵۰ میلی آمپر یا از Auto mA استفاده کنید.
- بازسازی تصاویر با فیلتر استاندارد (یا بافت نرم) و نیز فیلتر استخوان (شارپ یا bone kernel) با ضخامت ۱ مم و انتروال ۵۰% برای فرایند رفورمت انجام شود. در مجموع دو سری تصاویر خواهید داشت که با عملیات بازآرایی تصاویر مناسب برای ارائه و تشخیص را خواهید ساخت (همانگونه که در ادامه می آید).
- در زمینه برنامه ریزی قبل از جراحی، تکنیک های بازسازی سه بعدی (۳D VR) لازم است. در این صورت بهتر است تصاویر بازسازی شده با فیلتر استاندارد را به برنامه Volume Rendering وارد کنید.
بازآرایی (Multiplanar Reformations)
تصاویر جهت نمایش و تشخیص باید در هر سه جهت آگزیال، کرونال و ساجیتال بازآرایی شود.
- آگزیال: روی مقاطع کرونال و ساجیتال بچ ریفورمت را به نحوی تنظیم نمایید که خطوط بازآرایی برشها از میان فضای مفصلی بگذرد.
بازآرایی برشهای آگزیال در سی تی اسکن زانو
- بازآرایی کرونال: روی مقطع آگزیال بچ برشها را به گونه ای تنظیم کنید که خطوط برش ها موازی با خط مماس بر کندیلهای فمور در خلف زانو باشد.
بازآرایی کرونال در سی تی اسکن زانو
- بازآرایی ساجیتال: روی مقطع آگزیال بچ برشها را به گونه ای تنظیم کنید که عمود بر خط مماس با کندیلها باشد.
سی تی آرتروگرافی زانو
اگر MRI منع کاربرد داشته باشد یا ایمپلنت های فلزی وجود داشته باشد، سی تی آرتروگرافی زانو می تواند ارزیابی غضروف مفصلی و منیسک ها را در محل ترمیم قبلی انجام دهد و آسیب های لیگامانی را به تصویر بکشد. دو راه برای دسترسی به فضای مفصلی و تزریق در اینجا تشریح می شود:
راه اول: Anterior approach
بیمار روی تخت فلوروسکوپی به پشت می خوابد، به گونه ای که پای مورد نظر در سمت پزشک قرار بگیرد و زانوی مورد نظر اندکی خم می شود. نقطه ورود سوزن سطح تحتانی کندیل خارجی ران است. تحت هدایت فلوروسکوپی یک نیدل ۲۲-G به طول یک و نیم اینچ به آرامی در این نقطه وارد می شود تا نوک سوزن به استخوان برخورد کند. محلول بی حس کننده تزریق می شود و به دنبال آن ۲۰ تا ۴۰ مل ماده کنتراست تزریق می گردد.
تزریق ماده کنتراست از سطح قدامی زانو
راه دوم: Lateral approach
بیمار روی تخت فلوروسکوپی به پشت می خوابد، به گونه ای که پای مورد نظر در سمت پزشک واقع شود. عضله چهارسر ران در حالت استراحت باشد. با لمس کشکک و هل دادن یا لغزاندن آن به سمت به سمت خارج سطح خلفی آن لمس می گردد. خط مرکزی یا استوای کشکک در نظر گرفته می شود و سطح لترال آن علامتگذاری می گردد. یک نیدل ۲۲-G به طول یک و نیم اینچ تحت هدایت فلوروسکوپی به آرامی عمود بر مسیر اشعه در همین نقطه علامتگذاری شده وارد می شود و به جلو رانده می شود تا به نقطه مرکزی خلف کشکک برسد. سپس ماده کنتراست تزریق می گردد.
سپس با استفاده از برانکارد بیمار برای انجام سی تی اسکن زانو به اتاق اسکن حمل می گردد.