اندام تحتانی: پا و مچ پا

آمادگی

اشیاء فلزی مانند آتلهای فلزی را در صورت امکان بردارید تا آرتیفکتهای سخت شدگی پرتو رخ ندهد. بهتر است بیمار کفشها را از پا درآورد.

وضعیت بیمار روی تخت

۱/ تاقباز (Supine) و پاها کاملا کشیده به سمت گانتری به نحوی که انگشتان پا رو به بالا بوده، کف پا به Foot-rest تکیه داده باشد. این وضعیت اسکن دوطرفه را امکانپذیر می کند که برای مقایسه ارزشمند است. می توان فقط پای آسیب دیده را اسکن نمود که در این صورت پای مخالف از زانو و هیپ خم شده، کف پا روی تخت قرار می گیرد و پای مورد نظر به همان شکل اول کشیده باشد و کف پا به Foot-rest تکیه کند. در هر دو حالت این پوزیشن برای سی تی اسکن پا و مچ پا هر دو مناسب است اما اگر بخواهید فقط به بررسی استخوانهای کف پا و انگشتان بپردازید می توانید پا را از زانو خم کنید و کف پا را در Head-rest ثابت نمایید.

پوزیشنهای مختلف برای سی تی پا و مچ پا (۱)

۲/ در صورتی که بیمار نمی تواند به پشت بخوابد می تواند روی پهلوی مورد نظر (Lateral decubitus) بخوابد و پای مورد نظر کشیده، در وضعیت لترال در گانتری سنتر گردد ولی پای مخالف از هیپ و زانو خم شود.

وضعیت دکوبیتوس برای اسکن مچ پا و پا (۲)

در صورتی که پوزیشن اول را اجرا کردید هنگام تعیین Position and Orientation در برنامه نرم افزاری کنسول نیز گزینه Supine/Feet-first را انتخاب نمایید (مطابق شکل زیر):

تعیین وضعیت و جهت در پوزیشن اول برای Ankle/Foot CT

و اگر پوزیشن دوم را اجرا کردید هنگام تعیین Position and Orientation در برنامه نرم افزاری کنسول نیز گزینه R or L decubitus/Feet-first را انتخاب نمایید (مطابق شکل زیر):

انتخاب گزینه مناسب برای پوزیشن دکوبیتوس در سی تی اسکن مچ پا

محدوده اسکن

از بخش تحتانی ساق پا (Distal tibial metadiaphysis) تا انتهای بافت نرم کف پا و پاشنه. در صورتی که ناحیه تروما وسعت بیشتری دارد یا قبلا از پروتزهای ارتوپدیک استفاده شده است محدوده اسکن باید تمام ناحیه درگیر را پوشش دهد.

توپوگرام لترال برای نمایش محدوده اسکن

پارامترهای اسکن و بازسازی:

میدان دید اسکن (SFOV): کوچک باشد بخصوص در مواردی که یکطرفه اسکن می شود، تا رزولوشن مقطعی بیشتر گردد.
ولتاژ: ۱۲۰ کیلوولت یا کمتر
جریان: حداکثر ۱۵۰ میلی آمپر یا از Auto mA استفاده کنید.
بازسازی تصاویر با فیلتر استاندارد (یا بافت نرم) و نیز فیلتر استخوان (شارپ یا bone kernel) با ضخامت ۰٫۷۵ مم یا کمتر و انتروال ۵۰% برای فرایند رفورمت انجام شود. در مجموع دو سری تصاویر خواهید داشت که با عملیات بازآرایی تصاویر مناسب برای ارائه و تشخیص را خواهید ساخت (همانگونه که در ادامه می آید).

بازآرایی مچ پا (Ankle Multiplanar Reformations)

تصاویر جهت نمایش و تشخیص باید در هر سه جهت آگزیال، کرونال و ساجیتال بازآرایی شود.

برای ریفورمت آگزیال از یک تصویر ساجیتال و یک تصویر کرونال که مفصل Tibiotalar را نشان می دهد استفاده کنید: خطوط برشها را به موازات این مفصل آرایش دهید (تصویر زیر شماره ۱ و ۲). در صورتی که ضایعه یا آسیب در استخوان پاشنه (calcaneus) باشد بهتر است روی تصویر ساجیتال خطوط برشها را به موازات درازترین محور طولی پاشنه آرایش دهید (تصویر زیر شماره ۳). بچ ریفورمت (گروه برشهای بازآرایی) را از بخش دیستال تیبیا تا انتهای پاشنه به موازات محور طولی استخوان مذکور امتداد دهید.

آرایش رفورمت آگزیال برای مچ پا

برای ریفورمت کرونال از یک تصویر آگزیال که مفصل دیستال Tibiofibular را نشان می دهد استفاده کنید: خطوط برشها را به موازات خطی که از وسط این مفصل می گذرد آرایش دهید. روی تصویر ساجیتال خطوط را عمود بر مفصل Tibiotalar تنظیم نمایید. محدوده برشها را از قاعده متاتارسها تا پشت استخوان پاشنه گسترش دهید.

چیدمان برشهای بازآرایی کرونال در مفصل مچ پا

برای ریفورمت ساجیتال از یک تصویر آگزیال که مفصل دیستال Tibiofibular را نشان می دهد استفاده کنید: خطوط برشها را عمود بر خطی که از وسط این مفصل می گذرد آرایش دهید. روی تصویر کرونال خطوط را عمود بر مفصل Tibiotalar تنظیم نمایید. محدوده برشها را از قوزک داخلی تا قوزک خارجی گسترش دهید.

چیدمان برشهای ساجیتال در مفصل مچ پا

بازآرایی کف پا

آگزیال ابلیک یا بازآرایی محور بلند:

روی یک مقطع ساجیتال خطوط برشها را به موازات محور طولی اولین متاتارس ردیف نمایید و روی یک مقطع کرونال بچ ریفورمت را در امتداد محور مدیال به لترال بچرخانید.