مطالعه غدد قوق کلیوی در آزمونهای توموگرافی کامپیوتری
آدرنال در تصویر توموگرافیک (مقطعی) سی‌تی به شکل Y، V یا T تصویر می‌شود (شکل زیر)
غده فوق کلیوی در تصویر مقطعی به صورت Y، V یا T در مجاورت کلیه‌ها دیده می‌شود.
سی تی روش انتخابی در آشکارسازی و شناخت اختصاصات توده‌های اتفاقی آدرنال است. روشهای مختلفی برای ارزیابی و مطالعه ضایعات غدد آدرنال وجود دارد که در این جا به برخی از آنها اشاره شده است:
اندازه ضایعات: ضایعات بزرگتر احتمال بدخیمی بیشتری دارند.
-
-
- بخصوص ضایعات بزرگتر از ۴ سانتیمتر (بدخیمی اولیه یا متاستاز)
- سرعت زیاد رشد در آزمونهای تعقیبی (Follow up CT)
- این گزینه برای افتراق بدخمیمی به قدر کافی اختصاصی نیست.
-
فرم ضایعات: شکل توده‌های آدرنال نیز در افتراق بدخیمی کمک‌کننده است.
-
-
- بدخیمی‌ها نامنظم و ناهمگن‌اند.
- این گزینه هم برای افتراق بدخمیمی به قدر کافی اختصاصی نیست.
-
اختصاصات هیستولوژی: تفاوت در محتوای چربی درون‌سلولی میان تومورهای خوشخیم و بدخیم (خصیصه هیستولوژیک یا آناتومیک)
-
-
- یادآوری: عدد سی‌تی چربی: ۵۰- HU تا ۱۰۰- (تیره‌تر از آب و بافت نرم)
- سلولهای بدخیم محتوای چربی بسیار اندکی دارند.
-
شیوه پاسخ به مواد کنتراست تزریقی (ویژگی فیزیولوژیک) معروف به «شویش کنتراست»: تشخیص خوشخیمی یا بدخیمی با ارزیابی مقدار تضعیف (مقایسه اعداد سی‌تی) و میزان کنتراست شسته‌شده از تومور در تصاویر تأخیری امکان‌پذیر است.
-
-
- آدنوماها و متاستازها پس از تزریق مواد کنتراست به سرعت تقویت می‌شوند. شویش کنتراست در آدنوما سریع است اما در متاستازها کندتر.
- البته در فاز پورتوونوس (۶۰ ثانیه پس از تزریق) که به صورت متداول برای سی‌تی اسکن شکم و لگن تعیین می‌شود آدنوما و تومورهای بدخیم در آدرنال هم‌دانسیته‌اند و تفکیک آن دو میسر نیست.
- بنابراین برای مشخص شدن تفاوت شویش باید اسکن تأخیری ۵ تا ۱۵ دقیقه بعد از تزریق انجام شود. معمولا از یکی از دو فرمول زیر برای تمییز خوشخیمی از بدخیمی استفاده می گردد:
- فرمول۱: با استفاده از ROI measurement عدد سی‌تی تومور آدرنال را در سه تصویر بدون تزریق، فاز پورتوونوس و فاز تأخیری ۱۵ دقیقه به‌دست می‌آورند و از فرمول زیر برای تعیین درصد شویش استفاده می‌کنند:
-
شویش مطلق آدرنال
-
-
-
- فرمول۲: برای مواقعی که تصاویر بدون کنتراست موجود نیست درصد شویش نسبی را محاسبه می‌کنند:
-
-
شویش نسبی آدرنال
اگر درصد شویش مطلق مساوی یا بیش از ۶۰% باشد، اختصاصاً آدنوما است و کمتر از آن احتمالاً بدخیمی (شکل زیر). آستانه برای درصد شویش نسبی ۴۰% است. بیوپسی در مواردی که احتمال بدخیمی می‌رود برای تشخیص قطعی نیاز است.
این مجموعه تصاویر نشان می‌دهد چگونه با فرایند شویش کنتراست می‌توان توده‌های آدرنال را تعیین هویت کرد. الف) تصویر بدون تقویت کنتراست، که توده آدرنال ۲۸HU اندازه‌گیری شده‌است. ب) تصویر پس از تزریق اولیه (در فاز وریدی) که عدد سی‌تی توده را به ۱۱۶HU افزایش داده‌است. ج) تصویر حاصل از ۱۵ دقیقه تأخیر که عدد سی‌تی توده را ۴۹HU نشان می‌دهد، بنابراین مقدار شویش ۷۶% به دست آمد (Washout = (116 – ۴۹) / ۱۱۶ – ۲۸) = ۰٫۷۶ ) که بیانگر خوشخیم‌بودن ضایعه است.